Co to jest pachymetria?

Pachymetria oka to badanie grubości jego zewnętrznej warstwy – rogówki. Pozwala ono przede wszystkim na prawidłową ocenę wartości ciśnienia wewnątrzgałkowego, czyli parametru kluczowego w rozpoznawaniu i monitorowaniu jaskry. Pachymetria jest jednym z podstawowych badań diagnostycznych w okulistyce.

Czym jest rogówka oka?

Rogówka to przednia, przejrzysta część gałki ocznej – dobrze unerwiona, nieunaczyniona tkanka, która stanowi barierę ochronną dla przedniego segmentu oka, ale przede wszystkim ma istotne znaczenie w zjawisku refrakcji. To ona najsilniej skupia i załamuje promienie światła, które padają na siatkówkę. Wszelkie nieprawidłowości w budowie (kształcie, grubości, przezierności) rogówki mogą mieć wpływ na zdolność widzenia.

Pachymetria w diagnostyce i leczeniu jaskry

Pachymetria najczęściej jest wykonywana wraz z pomiarem ciśnienia wewnątrzgałkowego (tonometrią). To niezwykle istotne w diagnostyce i leczeniu jaskry (przebiegającej zwykle z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym) badanie obarczone jest bowiem błędem wynikającym z faktu, że grubość rogówki nie jest wartością stałą. Może się ona różnić u poszczególnych osób, a nawet jest zmienna u tego samego pacjenta.

Pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego dokonuje się, mierząc ugięcie rogówki pod wpływem nacisku. Rogówka grubsza od przeciętnej zawyża, a cieńsza zaniża wynik badania. Dlatego należy skorygować go o współczynnik związany z grubością zewnętrznej warstwy oka. Tylko tonometria wykonana w połączeniu a pachymetrią może być podstawą do wdrożenia leczenia jaskry, które w przypadku nieprawidłowych wyników badania może oznaczać nawet inwazyjny zabieg chirurgiczny!

Inne wskazania do wykonania pachymetrii

Jaskra nie jest jedynym problemem zdrowotnym, w przypadku którego wskazane jest badanie rogówki oka. Pachymetria pozwala:

• oszacować stopień ubytku śródbłonka rogówki (najczęściej spowodowanego zmianami zwyrodnieniowymi), który jest przyczyną pogorszenia jakości widzenia,
• zmierzyć deformację tkanki (ścieńczenie, uwypuklenie), do jakiej dochodzi w przebiegu stożka rogówki,
• zdiagnozować inne schorzenia rogówki, np. jej obrzęk,
• ocenić sposób przylegania soczewek kontaktowych do rogówki.

Pachymetria jest także istotna w przygotowaniu do zabiegów chirurgicznych, np. laserowej korekcji wad refrakcji (polegającej na zmianie kształtu rogówki) albo przy kwalifikacji do ewentualnego przeszczepu rogówki.

Pachymetria – jak wygląda to badanie?

Aktualnie pachymetrię wykonuje się dwoma metodami – kontaktową i bezkontaktową. W obu przypadkach badanie nie wymaga od pacjenta specjalnych przygotowań (np. odstawienia zażywanych na stałe leków).

Pachymetria kontaktowa to badanie ultrasonograficzne, w którego przebiegu głowica pachymetru dotyka bezpośrednio gałki ocznej. Procedura ta jest nieprzyjemna, a wręcz bolesna, więc wykonuje się ją w miejscowym znieczuleniu (po podaniu specjalnych kropli do oczu). Pomiaru grubości rogówki dokonuje się punktowo, przede wszystkim w jej centralnej części(ma ona największe znaczenie dla procesu widzenia i właśnie w jej obrębie dokonuje się pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego). Wynik badania jest uśrednionym wynikiem pomiarów ze wszystkich punktów.

Nowocześniejszym wariantem badania jest pachymetria bezkontaktowa wykonywana metodą optyczną, czyli z wykorzystaniem wiązki światła lasera. Ta procedura jest dla pacjenta bardziej komfortowa (nie wymaga znieczulenia), bo nie wymaga fizycznego kontaktu urządzenia z rogówką. Badanie jest dokładniejsze niż pachymetria kontaktowa. Pozwala na jednoczesny pomiar w wielu punktach rogówki i uzyskanie swego rodzaju mapy jej grubości. Niestety, nie każda placówka oferuje badanie tą metodą, ponieważ wiąże się z użyciem nowoczesnego, zaawansowanego technologiczne sprzętu. WOKOAKCENT w Krakowie pachymetria bezkontaktowa jest wykonywana tomografem komputerowym.

Niezależnie od wybranej metody pachymetria to krótka (trwająca kilka minut, z czego sam pomiar zajmuje kilka sekund), nieinwazyjna procedura, po którejpacjent może od razu powrócić do zwykłej aktywności (w tym – prowadzić samochód).

Jaki jest prawidłowy wynik pachymetrii?

Prawidłowa grubość rogówki to wartość zmienna w zależności od różnych czynników, przede wszystkim od rasy człowieka. U osób czarnoskórych rogówka w oku jest cieńsza niż u osób rasy białej, a u rasy żółtej jest – w porównaniu z rasą białą – grubsza. Dlatego w pachymetrii wynik badania porównuje się ze średnią wartością dla danej populacji.

Przyjmuje się, że dla Polaków prawidłowa grubość rogówki w punkcie centralnym to 510-570 µm (mikrometrów), a w sferze obrzeża 600-800 µm. Przy interpretacji wyniku należy też brać pod uwagę wartości referencyjne przewidziane dla danego pachymetru – pomiary wykonywane różnymi urządzeniami nie muszą być identyczne. Z tego względu stan rogówki warto kontrolować zawsze u tego samego okulisty.